Azt a kaporszakállú...! Kis virgo-nc! A kecske nemi identitástudatában komoly zavarok vannak. Nálam meg az etimologiák közti eligazodásban még komolyabbak. Hideg, hideg, langyos,...meleg? A vén kecske gyanúba keveredett már egy csomó állattal, növénnyel, testrésszel és szerszámmal is. Moderálom magam, itt csak néhány kapcsolatát idézem olyan állatokkal, amiknek "ágaskodik a szorvája". Megjegyzem, még a csigának is szarva van, lesz min elcsámcsognom egy darabig.
Proto-IE: *kapr- Meaning: he-goat, wild boar Old Indian: ? ka´pr•th- m. `membrum virile' Old Greek: ka´pro-s m. `Eber, Wildschwein' Germanic: *xa[f]r-a- m. Latin: caper, -pr– m. `Ziegenbock, Bock (meist kastriert); Bockgestank', capra f. `Ziege' Other Italic: Umbr kabru, kaprum `caprum' Celtic: OIr gabor `caper'; Cymr usw. gafr `Ziege'; Gaul ON. Gabro-sentum `Geisspfad' (< kelt. *gabro-) (ńî çâîíęîńňüţ ďî ęîçŕě?) Russ. meaning: ńęîň (ęîçĺë) References: WP I 347 f
Root: kapro- English meaning: goat German meaning: `Ziegenbock, Bock', vermutlich allgemeiner `m„nnliches Tier' Material: Ai. ka´pr•th- m., kapr•tha´- m. `penis'; gr. kŁproj `Eber', auch suj kŁproj; lat. caper, capr– `Ziegenbock, Bock' (dazu ein neugebildetes Fem. capra `Ziege' sowie auf Grund des Adj. *capreus `a‡geioj: caprea' `Reh', capreolus `Rehbock'), umbr. kabru, kaprum `caprum', cabriner `capr–n–'; gall. *cabros `Bock' erschliet Bertoldi (RC 47, 184 ff.) aus gallo-rom. *cabrostos `Geiblatt, Liguster'; anord. hafr `Ziegenbock', ags. h?fer ds. (µbertragen `Krabbe', wie frz. chevrette), nhd. Habergei (vom meckernden Brunstlaute des Vogels); urkelt. *gabros `Bock', *gabrƒ `Ziege', gall. ON Gabro-magos (Noricum) `Bocksfeld', Gabrhta Űlh `BŁhmerwald' (illyr.?), air. gabor, cymr. gafr m. `Bock', f. `Ziege', air. auch `Stute', usw., haben das g- vielleicht von einer Entsprechung von idg. ghaido- (oben S. 409) bezogen. Zu germ. hafra- `Bock' scheint als `Bockskorn' das Wort Hafer zu gehŁren, da dieser ursprµngl. nur als Viehfutter gebaut wurde: anord. hafri m., as. ha?oro, ahd. habaro, nhd. Haber, Hafer. Ein verschiedenes Wort ist agutn. hagre, schwed. norw. dial. hagre, finn. Lw. kakra `Hafer'; es gehŁrt nach Falk-Torp aaO. als behaartes, d. i. begranntes Gras zu norw. dial. hagr n. `grobes Rohaar', vielleicht gleichzeitig zu mir. coirce, cymr. ceirch, bret. kerc'h `Hafer', wenn diese durch Dissimil. aus *korkri¸o-. References: WP. I 347 f., WH. I 157 f.
Root: ghaido- oder g^haido- English meaning: goat German meaning: `Ziegenbock, Ziege' Material: Lat. haedus, -– m. `BŁckchen, junger Ziegenbock' aus *ghaidos (dialektisch (h)Śdus, faedus, fŚdus); got. gaits und ahd. geiz f., aisl. geit f., aschwed. gŚt, f., ags. gt f., as. get f. (konsonant. St„mme) `Ziege', ursprµngl. fµr beide Geschlechter gebraucht. Von *ghaido- abgeleitet *ghaid–nos: lat. haed–nus `von jungen BŁcken', ags. g?Żten, ahd. geiz–n `caprinus', got. gaitein n. `BŁcklein', ahd. geiz–n n. `Bock'. Ahd. ziga, wozu ags. ticcen und ahd. zicch–n mit hypokoristischer Konsonantendehnung, ist nicht `durch tabuierende Lautumstellung' aus idg. *ghidho´s entstanden, vielmehr als Auslautsdublette zu gr. d…za aŻ‡x. LŁkwnej (Hes.) < *digi¸a, arm. tik `Schlauch (aus Ziegenfell)' zu stellen. Da alb. qith `BŁckchen', mir. cit `Schaf', anord. ki? `Tierjunges', ahd. kizzi(n), chizzi n. (germ. *kitt–na) `kosende Umgestaltungen' von ghaido- seien, ist eine unnŁtige Annahme. Vielmehr sind die genannten Worte direkt aus dem Lock- (oder Scheuch-) Ruf, der als kitz, gitz, hitz, hetz usf. aus den verschiedensten Sprachen und Dialekten bezeugt ist, entwickelt. References: WP. I 527 f., WH. I 632, 868.
Root: er-2, eri- English meaning: goat; sheep German meaning: `Bock; Schaf, Kuh, Damtier'; vielleicht ursprµnglich `Horntier' Material: Arm. or-oj (assimil. aus *er-oj) `agnus, agna', erinj `dŁmalij, vitula, iuvenca, bos'; gr. śrifoj (*eri-bho-) m. f. `BŁcklein, junge Ziege'; lat. ariŚs, -etis `Widder, Mauerbrecher' (a nach aper, caper); umbr. erietu `arietem'; air. heirp (*erbh–-) f. `dama, capra', erb(b) `Kuh' (*erbh), mir. (mit sekund„rem f-) ferb(b) ds., nir. earb, fearb f. `Rotwild, Kuh', schott.-g„l. earb f. `Reh'; zu kelt. *erb : śrifoj vgl. gr. sšrfoj : sšrifoj `Insekt'; nach Kleinhans (E´t. Celt. 1, 173) hierher mir. reithe `Widder' aus *ri-i¸o-ti¸o-; in apr. eristian `L„mmchen', lit. (j)e†´ras, lett. je^rs `Lamm', litt. e†riena° `Lammfleisch' = russ.-ksl. jarina `Wolle', usw., sind wohl bsl. *ero- `Bock' und *jˇr- `Jahr' (s. oben S. 297) vermischt worden; ahd. irah `Bock' usw. ist aus lat. hircus entlehnt. References: WP. I 135 f., WH. I 67, Trautmann 70.
Von k^erei- : kriŻŇj `Widder' (vgl. in ders. Bed. kerast»j), ablaut. mit anord. hreinn, ags. hrn `Renntier'. Vereinzeltes: kŁrthn thn boun. Krhtej Hes. (wenn *k^r•-t `die GehŁrnte'); kur…ttw, kurhbŁzw `stoe mit den HŁrnern' (wie korÚptw; *k^or-); lat. cerebrum `Hirn' (*k^erŤs-ro-m, vgl. gr. karŁŻra); cerv–x `Nacken' (*cers-v–c-); cernuus, cernulus `Gaukler, der Purzelb„ume macht, sich kopfµber µberschl„gt' (*k^ers-nou¸os; wenn nicht eher Lw. aus der Sprache der gr. Jongleure, vgl. keran…xai), crbrˇ `Hornis' (s. unten). Vom (e)n-St.: cornł `Horn' (der u-St. vielleicht wie gall. kŁrnux; `Trompete' durch Verquickung des n- und u-St.); vgl. auch illyr. ON TrikŇrnion (Moesia), PN Cornu–nus usw. (Krahe IF. 58, 222 f.) aus *k^r•n-; zu crbrˇ `Hornisse' (*crsrˇ, k^erŤsron-) stellt sich (idg. k^r•Żs-ĺn-): ahd. hurnł˘z, hornaz, m., ags. hyrnet(u) `Hornisse' (*hurznuta); ndl. horzel (*hurzla-), nhd. Horlitze; lit. «i°r«e† f., «ir«ly~s m., «i°r«uolis, alt «ir«uo `Wespe', «i°r«uonas, «i°r«łnas `Hornisse', lett. sirsis, apr. sirsilis `Hornisse'; russ.-ksl. (usw.) súrú«enü `Hornisse, Bremse', serb. sr?s´lje´n `Hornisse'; vgl. Błga Kalba ir senove† I 191, 224; bret. kern `Scheitel, Wirbel des Kopfes', mir. cern f. `Ecke'; gall. kŁrnux `Trompete', kŁrnon thn sŁlpigga. GalŁtai; cymr. corn. bret. karn `Huf der Einhufer' (aus `*Horn'; aber mir. corn. bret. corn `Trinkhorn', cymr. corn `Horn'; wegen des brit. VN Cornovi– usw. kaum aus dem Lat.); ahd. hirni, anord. hiarni `Hirn' (*k^ersniom), ndl. hersen `Hirn', anord. hiarsi `Scheitel, Wirbel des Kopfes' (*k^erson-); vom (e)n-St.: got. hau´rn, ahd. anord. horn `Horn, Trinkhorn, Trompete' (s. oben zu lat. cornu), mit t-Suffix (vgl. oben gr. kŁrthn) dazu ahd. (h)rind, ags. hr–?er n. `Horntier', tiefstufig ags. hryŻ?er ds., nd. ndl. rund `Rind'. Von der u-Basis: ahd. hiruz, as. hirot, ags. heorot, anord. hjo§rtr, nhd. Hirsch (-d-Formans wie in gr. kŇrudoj; ebenso in:) anord. hrłtr `Widder'; lett. sirnas Pl. `Rehe'. (Endzelin KZ. 42, 378) = aksl. srúna `Reh' (: kŁrnoj); ablautgleich mit cymr. carw; dazu gehŁrt die Ableitung: k^erŤu¸o-s : k^rŻ·u¸o-s `gehŁrnt, hirschkŁpfig, als Subst. Hirsch' oder `Kuh'. gr. keraŇj `gehŁrnt'; lat. cervus, -– m. `Hirsch', cerva f. `Hirschkuh', davon cerv–nus `isabellfarben', gall.-lat. cervŚsia, cerv–sia `hirschfarbenes, braunes Getr„nk, Bier' (Pokorny Vox Rom. 10, 259); cymr. carw, corn. carow, bret. karo m. `Hirsch' (*kr•Żu¸o-s); dazu der Gebirgsname Karawanken; apr. sirwis m. `Reh' (daraus entlehnt finn. hirvi `Elentier, Hirsch' vgl. auch sarve, lapp. ‰uarvi `Elentier'); wahrscheinlich aus einer Kentumsprache stammen: alb. ka `Ochse' (*k^r•Żu¸-); lit. ka´rve† `Kuh'; dazu ka´rviena f. `Kuhfleisch' (: ‰ech. kravina `Kuhhaut'); russ.-ksl. krava, poln. krowa, russ. koro´va f. `Kuh' (*k^orŤu¸); ablaut. apoln. karw (*k^r•Żu¸o-s) `alter Ochse' (daraus entlehnt apr. curwis Vok., Akk. kurwan `Ochse'). References: WP. I 403 ff., WH. I 164, 203 f., 206, 207, 276, 283 f., 284, 856, 858, Trautmann 119, 305 f., Schwyzer Gr. Gr. I 583, Benveniste Origines 24 f., 175.
|